19 Mayıs 1919'da Samsun'a Çıkan Atatürk Ankara'ya Gelene Kadar Hangi Güzergahı İzledi ve Neler Yaptı?
Büyük Kurtarıcı 16 Mayıs 1919 günü İstanbul'dan ayrılırken hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağının farkındadır. Kendisi de Nutuk'unda 19 Mayıs'ı Milli Mücadele'nin başlangıcı olarak ele alır ve bir milletin makûs yani uğursuz, kötü talihini tersine çevirme adına bir ölüm kalım mücadelesine girer. Gelin bu 6 aylık sürede neler yaşandığına yakından bakalım.
Kaynak: Atatürk Günlüğü ve Ahmet Metehan Şahin
16-19 Mayıs 1919, İstanbul'dan Samsun'a...
Mustafa Kemal Paşa, 9. Ordu Müfettişliği göreviyle İstanbul'dan ayrılır. 17 Mayıs günü gece 11 sıralarında Bandırma, İnebolu'ya gelir ancak şiddetli fırtına sebebiyle Mustafa Kemal, karaya çıkmaz. 18 Mayıs günü öğlen 12'de Sinop Limanı'na giriş yapan Bandırma yine şiddetli fırtınaya maruz kalır. 19 Mayıs 1919 Pazartesi günü sabah 6 sıralarında ise Paşa ve beraberindekiler Samsun'a ayak basar.
19-25 Mayıs 1919, Samsun'da...
Mustafa Kemal Samsun'a çıkar çıkmaz emrindeki mülki amir ve komutanlıklara bir telgraf çekerek asayiş durumunu belirten bir rapor ister. 20 Mayıs'ta ise Damat Ferit'e İzmir işgalini protesto eden bir telgraf çeker ayrıca Yüzbaşı Hurst ile görüşür. 21 Mayıs'ta Kazım Karabekir Paşa'ya şifreli bir telgraf göndererek görüşmek istediğini bildirir. 24 Mayıs'ta Harbiye Nezareti'ne bir telgraf çekerek karargahını geçici olarak Havza'ya taşıdığını bildirir.
25 Mayıs-12 Haziran 1919, Havza'da...
Mustafa Kemal Havza'da kaldığı uzun süre boyunca İstanbul'daki işgal karşıtı protestoları ayrıntılı bir şekilde takip eder ve destek telgrafları çeker. Ayrıca Kazım Karabekir Paşa ile de sürekli telgraflaşır. İngiliz Hurst ile burada da görüşen Mustafa Kemal Paşa'dan İngilizler kuvvetle şüphelenir ve saraya verdikleri emirle Mustafa Kemal 8 Haziran günü İstanbul'a çağrılır. Paşa ise 11 Haziran'da Padişah'a geri dönmeyeceğini bildirir.
12-25 Haziran 1919, Amasya'da...
13 Haziran günü 17. Kolordu Komutan Vekili Albay Bekir Sami Bey'e telgraf çeken Mustafa Kemal, Sivas'ta bir kongre yapılmasının kararlaştırıldığından söz eder. 14 Haziran'da ise Padişah'a telgraf çekerek gerekirse istifa edeceğini ve Anadolu'da kalacağını bildirir. 22 Haziran'da iyi bilinen genelgesini yayımlayan Mustafa Kemal şöyle der: 'Vatanın bütünlüğü, milletin istiklali tehlikededir. Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.'
25 Haziran sabah 8'de Amasya'dan Tokat'a hareket eden Mustafa Kemal'in son durağı Erzurum olacaktır. Güzergahı ise kronolojik olarak şöyle:
Bu arada İngilizler her fırsatta İstanbul'u uyararak Mustafa Kemal'in geri çağrılmasını ister. Bu isteğe İstanbul da uyar ancak Paşa daha önce de belirttiği gibi bu istekleri kesin bir şekilde reddeder.
3 Temmuz-29 Ağustos 1919, Erzurum'da...
Erzurum'a geldikten 5 gün sonra çok sevdiği askerlik mesleğinden istifa ederek 'Ulusun gönlünde bir savaşçı' olduğunu ilan Mustafa Kemal, hız kesmeden kongre çalışmalarına başlar. Bu arada 9 Temmuz'da iki kritik görüşme yapar Mustafa Kemal, bunlardan biri İngiliz Yarbay Rawlinson, bir diğeri ise Kazım Karabekir Paşa iledir. Rawlinson'un tehditlerine 'pabuç bırakmayan' Paşa, Karabekir ile de kucaklaşarak 23 Temmuz'da kongreyi toplar. Kongrede alınan kararların ortak noktası bağımsızlıktır.
29 Ağustos'ta Sivas'a gitmek üzere Erzurum'dan ayrılan Mustafa Kemal Paşa, 30 Ağustos'ta geceyi Erzincan'da geçirir ve 31 Ağustos'ta tekrar yola çıkarak 2 Eylül'de Sivas'a varır.
2 Eylül-18 Aralık arasını genel olarak Sivas'ta geçiren Mustafa Kemal bu arada 18 Ekim'de Amasya'yı 27 Ekim'de ise Tokat'ı tekrar ziyaret eder ve buralarda görüşmeler yapar. 28 Ekim'de Sivas'a dönen Paşa, 18 Aralık'a kadar burada kalır. Sivas Kongresi ise 4 ile 11 Eylül arasında toplanır ve vilayetlerden gelen delegelerle birlikte 'Heyet-i Temsiliye' kurulur ve Türkiye Cumhuriyeti'nin temelleri Sivas'ta atılır.
Ve 27 Aralık'tan sonsuza dek Ankara'da, ulusun kalbinde...
18 Aralık'ta Heyet-i Temsiliye üyeleriyle beraber Sivas'tan ayrılan Mustafa Kemal Paşa'nın ilk durağı Kayseri olur. 19-21 Aralık'ı burada geçiren Paşa, Heyet-i Temsiliye üyelerinin ilk temas ettiği şehir olan Kayseri'de gördüğü ilgiden memnundur. 21 Aralık ile 27 Aralık arasında sırasıyla Mucur, Hacıbektaş, Kırşehir, Kaman ve Beynam'da konaklayan Mustafa Kemal ve arkadaşlarını 27 Aralık'ta büyük bir törenle Dikmen sırtlarında Seğmenler karşılar.
Güzergah ve tarihlere şöyle de bakabilirsiniz:
Yorum Yazın